DivulgaMAT
Inicio - DivulgaMAT Facebook - DivulgaMAT Twitter - DivulgaMAT

Enero 2008: O Rostro Humano das Matemáticas (Galego) - Tartaglia y Cardano (ca. 1499-1557; 1501-1576)
PDF Imprimir Correo electrónico
Martes 01 de Enero de 2008
Índice del artículo
Enero 2008: O Rostro Humano das Matemáticas (Galego)
Introdución
Equipo
Índice de la Exposición
Pitágoras (ca. 585-500 a.C)
Euclides (ca. 325-265 a.C.)
Arquímedes (ca. 287-212 a.C.)
Apolonio (ca. 262-190 a.C.)
Hipatia (¿?-415)
Al-Jwarizmi (s. IX)
Fibonacci (ca. 1175-1250)
Tartaglia y Cardano (ca. 1499-1557; 1501-1576)
Descartes (1596-1650)
Fermat (1601-1665)
Newton (1642-1727)
Leibniz (1646-1716)
Madame de Châtelet (1706-1749)
Euler (1707-1783)
Lagrange (1736-1813)
Sophie Germain (1776-1831)
Gauss (1777-1855)
Cauchy (1789-1857)
Abel (1802-1829)
Galois (1811-1832)
Riemann (1826-1866)
Sonia Kovaleskaia (1850-1891)
Poincaré (1854-1912)
Hilbert (1862-1943)
Emmy Noether (1882-1935)
Ventura Reyes Prosper (1863-1922)
Julio Rey Pastor (1888-1962)
Puig Adam (1900-1960)
Luís Santaló (1911-2001)
Miguel de Guzmán (1936-2004)
A Exposición nos Centros educativos
Todas las páginas

NICOLÁS FONTANA (TARTAGLIA) (ca. 1499 - 1557)

GERÓNIMO CARDANO (1501 - 1576)

TARTAGLIA
CARDANO

Nicolás Fontana naceu en Brescia (Italia). En 1512, durante a toma de Brescia polo exército francés, o seu pai morreu e Nicolás recibiu unha coitelada que lle afectou a mandíbula e o padal. Esta ferida ocasionoulle unha especie de tartamudez, que lle valeu o alcume de "Tartaglia" [= tartamudo]. Nicolás aprendeu a ler e a escribir por se mesmo e tamén foi autodidacta na súa aprendizaxe das ciencias físicas e matemáticas. Desde moi novo ensinou matemáticas en diversas cidades italianas.

A principal achega de Tartaglia ás matemáticas foi a resolución da ecuación de terceiro grao. O procedemento orixinal permaneceu inédito ata que Xerónimo Cardano o publicou no seu Ars Magna, sen o consentimento do autor. Este feito provocou que, ao ano seguinte, Nicolás Fontana publicase algúns comentarios despectivos sobre Xerónimo que orixinaron unha polémica entre Tartaglia e Ludovico Ferrari (1522-1565), outro dos grandes matemáticos italianos do Renacemento.

Outro dos méritos de Nicolás foi o de escribir o mellor tratado de Aritmética publicado en Italia durante o século XVI, o General trattato de numeri et misure, dividido en seis partes. As dúas primeiras configuran un manual de aritmética e as catro últimas expoñen un gran número de proposicións relativas á Teoría de Números e presentan unha interesante colección de problemas e recreacións matemáticas.

Nun dos seus estudos, o tartamudo de Brescia refírese ao "triángulo aritmético", coñecido como "triángulo de Tartaglia", que permite determinar os coeficientes do desenvolvemento (a + b)n. Nicolás Fontana morreu en Venecia.

Xerónimo Cardano naceu en Pavía (Italia) o 24 de setembro. Foi fillo ilexítimo do avogado Fazio Cardano, que lle iniciou no estudo das matemáticas e lle permitiu que estudase medicina na Universidade de Pavía. De alí pasou á Universidade de Padua onde completou a súa formación. Por aquel entón, Cardano era un empedernido xogador de cartas e dados cuxos coñecementos sobre probabilidade permitíanlle vivir do xogo.

Xerónimo doutorouse en medicina o ano 1525 e solicitou o seu ingreso no Colexio de Médicos de Milán. Ao descubrirse que era fillo bastardo as portas da institución pecháronselle. No entanto, logo de varias tentativas, e debido á fama adquirida entre os seus pacientes, foi admitido en 1539.

En 1545 Cardano publicou a súa obra matemática máis importante, Ars Magna, o primeiro gran tratado en latín dedicado exclusivamente á Álxebra. Nel expoñense os métodos de resolución das ecuacións de terceiro e cuarto grao, realízanse cálculos con números complexos e preséntase un método para a resolución aproximada de ecuacións de calquera grao.

Ademais das súas contribucións ao Álxebra, escribiu sobre Aritmética, Astronomía, Hidrodinámica, Mecánica, Medicina, Xeoloxía, Criptografía e Probabilidade.

En 1570 foi encarcerado por herexe, dado que publicou un horóscopo sobre a vida de Cristo.

Cardano morreu en Roma o 21 de setembro de 1576. Crese que se suicidou para non contradicir unha previsión astrolóxica sobre a data da súa morte.

--------------------------------------

Utilizando o simbolismo alxébrico moderno, a fórmula de Tartaglia-Cardano que permite resolver a ecuación de terceiro grao  x3 + px + q = 0, na que se pode transformar calquera ecuación cúbica completa, é:

ecuación cúbica

(Se  ecuación< 0 estamos en presencia do “caso irreducible” cuxas solucións reais se deben calcular facendo intervir números complexos.)



 

© Real Sociedad Matemática Española. Aviso legal. Desarrollo web