LLUÍS ANTONI SANTALÓ I SORS (1911 - 2001)

Irakasleen familia baten semea zen Santalók Zientzia Zehatzak ikasi zituen Madrilen. Ikasleen Egoitzan kokatu zen eta haren giro kulturala gozatu zuen.

Bere bizitzan eragin handia izan behar zuen Rey Pastor ezagutu zuen eta Laborategian eta Matematika Mintegian lan egin zuen. Lope de Vega Institutuaren irakasle lanari utzi zion, eta Hanburgora joan zen bekadun. Han Madrilen irakurri behar zuen Geometria Integralari buruzko doktoretza-tesia garatu zuen.

Espainiako Gerra Zibila lehertu zenean, Abiazioak erreklutatu zuen eta agintari errepublikanoen matematikako irakaslea izan zen. Frantziara erbesteratu eta kontzentrazio-eremu batean sartu zuten. Handik alde egin eta Argentinara joan zen. Rey Pastorek ordaindu zion bidaia eta bertan kokatzeko lagundu ere.

Rosario, La Plata eta Buenos Aireseko unibertsitateko irakasle zein ikertzaile postuak bete zituen. Chicago eta Princeton bisitatu eta Einstein, Gödel, ... ezagutu zituen. Argentinan kokatu bazen ere, Espainiaz herrimina zuen eta konferentziak emateko zein kongresuetara joateko bueltatu zen behin baino sarriago.

Bere lan zientifiko eskergari dagokionez, ea 250 artikulu eta 25 liburu argitaratu zituen. Haietako batzuk beste hizkuntz batzuetara itzuli zituzten. Horrez gain, hamabi doktoretza-tesia zuzendu zituen.

Zenbait arlo matematikotan ikertu zuen, batez ere, Geometrian. Bere ekarpenik garrantzitsuenak Geometria Integralekoak izan baziren ere, Hezkuntza Matematikakoak eta lan dibulgatzaileak ere kontuan hartzekoak izan ziren. Halaber, irakasle bikaina izan zen eta azaltzeko dohain ikaragarria erakutsi zuen non nahi.

Zenbait Zientzietako Akademiatako zein Argentinako Hezkuntza Akademiako partaidea, eta Argentinako Batasun Matematikoa, hango Zientzietako Akademia eta Hezkuntza Matematikako Iberoamerikar Batzordearen presidentea ere izan zen. Hamar unibertsitateko Doktore honoris causa izateaz gain, Santalók hainbat sari jaso zituen.

Bere garaian matematikari espainiarrik ezagunena eta nazioarteko ospea zuen gizon ikaragarri xalo, xume, adeitsu eta tratuan hunkibera ... Buenos Airesen hil zen, 90 urte zituela.

--------------------------------------

SANTALÓ, GEOMETRIA INTEGRALEKO MUNDUKO LIDERRA